Stres

STRES

Stres jest reakcją naszego organizmu na czynniki i zdarzenia zewnętrzne. Jest naturalną nieuniknioną częścią naszego życia. Naturalną reakcją na codzienne wyzwania i życiowe zmiany - nie tylko negatywne, ale i przyjemne. Stres towarzyszy każdemu z nas. Jednym ze sposobów na udane życie jest umiejętne radzenie sobie ze stresem. To nie sam stres jest niebezpieczny dla człowieka, ale to jak na niego reagujemy. Każdego dnia na dzieci działają czynniki, które wywołują u nich stres. Dorośli nie mogą uchronić przed stresem samych siebie ani dzieci, ale mogą z nimi o tym rozmawiać. Dzieci są szczególnie wrażliwe na stres, ponieważ dopiero budują swoją osobowość.
Źródła stresu są sprawą indywidualną. To co dla jednego dziecka nie będzie powodem do stresu dla drugiego może być raniącym i stresującym wydarzeniem.

Przyczyny stresu u dzieci i młodzieży najczęściej występujące:
- zbyt wysokie wymagania,
- śmierć kogoś bliskiego,
- rozpad związku rodziców lub kolejny ślub któregoś z nich,
- rodzice, którzy zbyt dużo pracują lub podróżują służbowo,
- narodziny rodzeństwa,
- wyprowadzka rodzeństwa z domu,
- kłótnie między członkami rodziny,
- brak czasu sam na sam z rodzicami,
- przeprowadzka,
- wyjazd bez rodziców,
- niemożność uczestnictwa w podejmowaniu decyzji w sprawach rodzinnych,
- problemy albo przemoc w szkole, mobbing, kłótnie w szkole,
- zbyt duża rotacja nauczycieli i opiekunów,
- otrzymanie lub strata zwierzęcia domowego,
- za dużo zajęć dodatkowych lub przeciwnie ich brak,
- okres dorastania,
- zbyt duże natężenie hałasu,
- częste oglądanie telewizji/ korzystanie zbyt długo z telefonu lub komputera.

Jeden czy dwa czynniki stresogenne występujące okresowo nie tworzą zagrożenia fizycznego dla dziecka. Dziecko otoczone wsparciem osób dorosłych jest w stanie sobie z nimi poradzić. Aby zauważyć, że dziecko żyje w dużym stresie należy obserwować jego zachowanie i dolegliwości, o których mówi.

Powszechnie występujące objawy stresu u dzieci i młodzieży:
- zmieniony temperament,
- trudności w koncentracji,
- zwiększony poziom zmęczenia,
- nerwowość,
- częste wizyty w toalecie,
- ekstremalnie nasilone szukanie kontaktu z innymi lub wręcz przeciwnie- unikanie go,
- nadużywanie urządzeń elektronicznych,
- roztrzepanie,
- opuszczanie zajęć szkolnych,
- korzystanie używek,
- perfekcjonizm i wysoki poziom niezadowolenia z samego siebie,
- zgrzytanie zębami,
- jąkanie się,
- fizyczna przemoc wobec innych osób lub samego siebie,
- przemoc słowna przejawiająca się w obrażaniu innych poprzez obelgi lub działania mobbingowe,
- brak apetytu,
- objawy fizyczne, takie jak: wymioty, biegunka, bóle brzucha, wysypka, bóle głowy, bóle i napięcie karku, ramion, pleców, astma, rany dziąseł, gryzienie ,
policzków, warg lub palców, tiki.

Aby wesprzeć dziecko i młodzieżw radzeniu sobie ze stresem dorosły może odjąć następujące kroki:

- Zadbaj o własne potrzeby i ograniczaj poziom stresu u siebie- jeśli jako dorosły dbam o własne zdrowie psychiczne i potrafię to robić efektywnie i odpowiedzialnie, daję młodej osobie przykład własnym postępowaniem i moje działania nabierają dla niej autentyczności.

- Zwróć uwagę na sposób i poziom wspólnego spędzania czasu- czas z dzieckiem nie musi być wypełniony aktywnościami, może a nawet czasem powinien być to czas, kiedy rodzice są z dzieckiem "po prostu"- nic nie robią i nawet może zapaść cisza .Cisza też buduje i daje silę dziecku.

- Słuchaj- dla wielu dzieci i młodzieży problemem jest brak dorosłego, z którym mogą porozmawiać. Kogoś na tyle bliskiego, kogo darzy się naturalnym i pewnym zaufaniem.Osoby, która wysłucha bez oceniania, w bezpiecznej atmosferze.

- Mów o emocjach- okazywanie własnych nastrojów (w granicach)i pokazanie, że jako osoba dorosła także posiadamy dużą rozpiętość stanów emocjonalnych i potrafimy sobie z nimi konstruktywnie radzić,wzmacnia w dziecku poczucie otwartości .Akceptuj emocje dziecka i pokazuj sposoby radzenia sobie z nimi. Dziecko musi wiedzieć, że smutek, złość czy rozczarowanie są akceptowalnymi i normalnymi emocjami zdarzającymi się każdemu z nas.Nie próbuj tłumić w dziecku tych emocji, ale wskaż społecznie akceptowane sposoby radzenia sobie z nimi i ich wyrażania.

- Bądz czujny- staraj się zauważyć zmiany w zachowaniu dziecka .Pamiętaj, że czasem drobny gest, w naszym odczuciu, dla dziecka jest już próbą wysłania nam informacji o swoim problemie lub prośbą o pomoc.

Zródło: Szkolny System Wsparcia Zdrowia Psychicznego - M.Nowicka, A.Wzorek